Azerbaycan Türkçesi
İlk Türk Cumhuriyeti Batı Trakya Cumhuriyetidir. Kuruluş: 31 Ağustos 1913.
Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti(Osmanlıca: önce غربی تراقیا حكومت موقتهسی; Garbî Trakya Hükûmet-i Muvakkatesi / Batı Trakya Geçici Hükûmeti[5][6], sonra غربی تراقیا حكومت مستقلهسی; Garbî Trakya Hükûmet-i Müstakilesi / Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti; günümüzde Batı Trakya Türk Cumhuriyeti[7][8] olarak adlandırılmaktadır), 31 Ağustos 1913tarihinde Batı Trakya’da kurulmuştur.
Balkan Savaşları sonrasında Batı Trakya‘da Türkler ve Pomaklar[9] başta olmak üzere çoğunluğu Müslüman ahali tarafından kurulan 3 ay yaşamış bir devletti. Kuva-yi Milliye tabiri ilk defa Batı Trakya mücadelesinde kullanılır. Bu hükûmet Osmanlı Devleti tarafından tanınmamıştı.[10] Batı Trakya bölgesi henüz kendisine ait olmayan Yunanistan siyasi sebeplerden dolayı böyle bir devlete sıcak bakıyordu, hatta kendi iradesi ile Dedeağaç‘ı bu devlete teslim etmişti. Bulgaristan ve Osmanlı Devleti ise yine siyasi sebeplerden dolayı bu devletin sonunu istediler. Devlet sadece 55 gün yaşadı.
Daha bir Türk Cumhuriyeti:
Tarihte Kurulan Türk Cumhuriyeti: Kars Demokratik Cumhuriyeti
Tarihte kurulan ilk Türk Cumhuriyetini biliyor muydunuz? Kars Cumhuriyeti’ni daha önce duymuş muydunuz? Peki ilk Türk sivil anayasasının bu hükümete ait olduğundan haberdar mıydınız? Peki ya kadınlara seçme ve seçilme hakkını ilk olarak bu hükümetin verdiğinden?
Buyrun o zaman…
Güneybatı Kafkas Geçici Hükümeti ya da…
Cenub-ı Garbi Kafkas Hükümeti olarak bilinir
Mondros Ateşkes Antlaşması sonunda ‘Elviye-i Selase’ dışarıda kalınca 5 Kasım 1918’de Kars İslam Şurası kurulur
Elviye-i Selase, Kars, Ardahan ve Batum illerinin ortak adıdır
Iğdır’ı merkez seçen Aras Türk Cumhuriyeti ve… (3 Kasım 1918)
Ahıska Hükümet-i Muvakkata’sı da kendi bölgelerini savunmak adına faaliyete geçmiştir (29 Ekim 1918)
Bu kuruluşların amacı bölgelerini düşman işgaline açık hale getirmemekti
Kars İslam Şurası 15 Kasım’da Birinci Kars Kongresi düzenler, 8 kişilik geçici heyet belirlenir ve 30 Kasım’da İkinci Kars Kongresinin düzenlenmesine karar verilir
30 Kasım geldiğinde Milli Şura Hükümeti kurulur
60 yöresel temsilcinin katılımıyla hükümetin başkanlığına Cihangirzade İbrahim Bey seçilir
Aras Türk Cumhuriyeti ve Ahıska Hükümet-i Muvakkata’sı da bu hükümete katılır
Milli Şura Hükümeti’nin ilk askeri sınavı Batum’da gerçekleşecekti
Gürcüler 7 Aralık’da Batum’a saldırır ancak Türk askerinin savunması onları geri püskürtür
24 Aralık 1918’de İngilizler Batum’u işgal eder ve Türk askeri geri çekilmek zorunda kalır
17-18 Ocak 1919 tarihlerinde Kars’ta Doktor Esat Oktay Bey önderliğinde bir kongre daha düzenlenir
131 temsilcinin katıldığı kongrede Milli Şura Hükümeti’nin adı Cenub-ı Garbi Kafkas Hükümeti olarak değiştirilir
Başkanlığına yine Cihangirzade İbrahim Bey seçilir
Hükümet, Kars, Ardahan, Batum, Ahıska, Ahılkelek’in batısı, Eçmiadzin ve güneybatısı, Erivan’ın güneyi, Nahçıvan, Kağızman ve Oltu bölgelerini kapsar.
Yeşil ve kırmızı zemin üzerinde bulunan ay-yıldızlı bayrak kabul edilir
Parlemento 12 üyeli Bakanlar Kurulu ve 131 milletvekilinden oluşmuştur
Kabinede iki de Rum bakan vardı (Pablo Camus ve Stefani Vafiades)
18 maddelik Anayasa ilk sivil anayasa niteliğindeydi
1921’deki anayasamızın temelini oluşturan yasada Türkiye kelimesi ilk kez kullanıldı ve Türkçe resmi dil olarak kabul edildi
Günümüz şartları değerlendirildiğinde öne çıkan en önemli madde ise, 18 yaşını tamamlamış kadın ve erkeklerin oy kullanma hakkına sahip olmasıydı
Bölgede bulunan İngilizler hükümetin varlığına ilk zamanlarında pek fazla ses çıkarmasalar da…
İstenilen imtiyazlar yerine getirilmeyince 13 Nisan 1919’da Kars’ı işgal ederek son verirler
Bakanlar Kurulu’nun dolayısıyla hükümetin 12 üyesini önce Batum’a, daha sonra Malta’ya sürerler
