Azerbaycan Türkçesi
‘Babam Atatürk’ün Davetini Kabul Etmedi’
-Babam Atatürk’le arkadaş idi. Sürekli görüşürlerdi. Hatta Atatürk onu defalarca çağırdı, ama babam pek fazla yaklaşmadı. Babam diyordu ki, demokratik bir ülke için orada birkaç parti mevcut olmalıdır. Böyle değilse ben n mebus (Millet Vekili) olmam. Atatürk de işte şunu kabul etmedi ve babam onun teklifinden imtina etti. Onlar bir yerde Türk Dil Kurumunda uzun yıllar çalıştılar.
Bu sözleri Azerbaycanlı gazeteci Vüsala Abbasova ile röportajında Əli bəy Hüseynzadə’ nin kızı Feyzaver Alparslan söyleyip.
Not: Türk Dünyası dahil Müslüman âleminde ilk kez Cumhuriyet yönetim formuna dayanan devlet, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti (AHC 1918-1920) Rus Bolşeviklerince işkal edildikten sonra İstanbul’a taşınan Ali bey Hüseynzade’nin üçüncü evladı 98 yaşlı Feyzaver hanım İstanbul Şişli’de ikamet edir.
Azerbaycan uyruklu Ali bey Hüseynzade sadece Azerbaycan Türklerinin değil bütün Rusya Türklerinin siyaset ve kültür hayatında derin izler bırakmış; Modern fikir ve edebiyat hayatının gelişmesini sağlamış; İsmail Gaspıralı’nın önderlik ettiği Türkiye Türkçesini yazı dili olarak kullanma idealini Azerbaycan’da hayata geçirmiş; İslam ve Türk dünyasında kardeşlik düşüncelerinin yerleşmesinde, Kafkasya’da Şii-Sünnî çekişmelerinin ortadan kaldırılmasında etkili olmuş aydınlardan biridir.
İstanbul hayatı çok hareketli geçmiş Ali bey Hüseynzade Damat Ferit Paşa hükûmeti zamanında iki defa tutuklanıp aylarca Bekirağa Bölüğü’nde hapis yatmasına rağmen (1919), Malta adasına gönderilmekten tesadüfen kurtulup.
1926’da Bakû’de
toplanan I. Türkoloji Konferansı’na gönderilen Türkiye heyetinde Fuat Köprülü ile yer alıp. 1926’da adı Mustafa Kemal’e düzenlenen İzmir Suikastı davasına adı karışıp tutuklandıysa da mahkemede berat etmiş. İstanbul’da toplanan III. Türk Dil Kurumu Kurultayı’nın çalışmalarına katılmış (1936). 17 Mart 1940’ta İstanbul’da vefat etti, Karaca Ahmet Mezarlığı’nda defnedildi.
